Η κρίση και οι προοπτικές για το μέλλον

Είναι πράγματι βαθιά η κρίση που μαστίζει τη χώρα. Μια κρίση που σφραγίστηκε με τον πιο αρνητικό τρόπο, με τη βαριά πολιτική και εκλογική ήττα του ΠΑΣΟΚ στις 16 Σεπτεμβρίου. Γιατί χάθηκε η ευκαιρία σ' αυτή την κρίση που είναι πολύχρονη, δεν είναι κρίση των τελευταίων μηνών, να υπάρξει μια γενναία, μια ελπιδοφόρα πολιτική ανατροπή για τον τόπο.
Χάθηκε αυτή η ευκαιρία κι από τις 16 Σεπτεμβρίου και μετά αυτή η κρίση κλιμακώνεται από μια κυβέρνηση που βυθίζεται η ίδια καθημερινά από τη δυσοσμία των σκανδάλων που παράγει, από την αδιέξοδη πολιτική της, από την αντιλαϊκή πολιτική της που έχει συγκροτήσει ήδη πλατιά κοινωνικά μέτωπα.

Είμαστε όλοι παρόντες και παρούσες στους δρόμους μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους που διαδηλώνουν. Πέντε μήνες μόλις μετά την εκλογική της ήττα, αυτή η κυβέρνηση βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με τη λαϊκή βούληση. Είναι μια εκρηκτική κοινωνική πραγματικότητα.

Την ίδια στιγμή, το ΠΑΣΟΚ που συγκροτεί ακόμα στη συνείδηση κάθε Έλληνα την μόνη εναλλακτική πρόταση εξουσίας, τη μόνη εναλλακτικά μάλιστα προοδευτική πρόταση εξουσίας, είναι και πάλι πίσω. Και αυτή η κρίση ταυτόχρονα με την κρίση του πολιτικού συστήματος συνολικά, την κρίση που μαστίζει τη χώρα, είναι μια κρίση που πρέπει όλους να μας απασχολήσει και να μας προβληματίσει.

Είναι μια κρίση που έχουμε χρέος να υπερβούμε άμεσα, γιατί ό,τι στην πολιτική χάνεται ως απόθεμα εμπιστοσύνης και κοινωνικής συμμαχίας, αναπληρώνεται πολύ δύσκολα, με πολύ κόπο και μετά από πολύ χρόνο. Πρέπει λοιπόν γρήγορα και άμεσα ν' ανατρέψουμε αυτό το έλλειμμα εμπιστοσύνης και το έλλειμμα ελπίδας που σήμερα γεννά το ΠΑΣΟΚ.

Και πρέπει να το κάνουμε συντρόφισσες και σύντροφοι, κοιτάζοντας και ερμηνεύοντας το σήμερα και με το βλέμμα μας στο αύριο. Όχι με το βλέμμα μας στο χθες. Η δαιμονοποίηση του παρελθόντος συντρόφισσες και σύντροφοι είναι αδιέξοδη. Κι έχει μεγάλη σημασία, ότι εσείς που δικαιούσασταν να την κάνετε αυτή τη δαιμονοποίηση του παρελθόντος γιατί δε συμμετείχατε σε τίποτα απ' ό,τι αρνητικά σηματοδότησε το κυβερνητικό παρελθόν του ΠΑΣΟΚ, δεν το κάνατε. Γιατί εσείς πονάτε την παράταξη, γιατί εσείς δίνετε, εξακολουθείτε και δίνετε τη μάχη στο καφενείο και δεν πληγώνετε την παράταξη.

Αυτή τη δαιμονοποίηση την έκαναν κατ' εξοχήν εκείνοι που δεν δικαιούνται δια να ομιλούν, πληγώνοντας την παράταξη καθημερινά. Όλοι εμείς λοιπόν εδώ που δεν πληγώνουμε την παράταξη, που αναλαμβάνουμε τη συλλογική ευθύνη γιατί μας ανήκει, πρέπει σήμερα να μιλήσουμε με τα μάτια στραμμένα στο μέλλον.

Πρέπει να δούμε ότι η χώρα έχει γυρίσει στο παρελθόν. Θυμίζει τα τέλη της δεκαετίας του '70, όταν τα πιο πλατιά κοινωνικά στρώματα είχαν συμπιεστεί τόσο πολύ και αισθάνονταν ότι το παιχνίδι δεν τους συμπεριλαμβάνει, ότι είναι έξω απ' όλα, στο κοινωνικό, στο οικονομικό, στο πολιτικό γίγνεσθαι. Και ήρθε ο Ανδρέας Παπανδρέου με το όραμα της αλλαγής να δώσει φτερά στις ελπίδες τους και να τους μετατρέψει από παρείες σε πρωταγωνιστές.

Οι συνθήκες, συντρόφισσες και σύντροφοι είναι όμοιες, είναι ίδιες. Αυτά τα μεσοστρώματα, αυτή η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία είναι και πάλι στην απ' έξω, είναι συμπιεσμένη και αποκλεισμένη. Και ζητά με πάθος, ζητά διαμαρτυρόμενη αλλά με πάθος και ξεκάθαρο τρόπο, ζητά απάντηση στις ανάγκες της. Ζητά ξεκάθαρο πολιτικό στίγμα. Ζητά δηλαδή προτάσεις που δε θα είναι ουδέτερες, που θα έχουν πρόσημο, θα έχουν συγκεκριμένη ιδεολογική κατεύθυνση και περιεχόμενο.

Η κοινωνία διψά πάλι για αλλαγή συντρόφισσες και σύντροφοι, όχι για διαχειριστική εναλλαγή στην εξουσία αλλά για πραγματική αλλαγή. Όπως διψάει και για ανανέωση. Αλλά όχι για ανανέωση στα λόγια. Όχι για ανανέωση ως ευχολόγιο, όχι για δειγματοληπτική ανανέωση. Αλλά για εκείνη την ανανέωση που σηματοδοτεί την μετατόπιση της χώρας από την εποχή της μεταπολίτευσης και το κάδρο της μεταπολίτευσης στην εποχή του 21ου αιώνα και το κάδρο του 21ου αιώνα.

Αυτή την ανανέωση θέλει η ελληνική κοινωνία. Και το δείχνει μ' έναν πολύ ξεκάθαρο και ηχηρό τρόπο σε όλες τις μετρήσεις. Η ελληνική κοινωνία θέλει επίσης να μιλήσουμε με πάρα πολύ ξεκάθαρο τρόπο, με στίγμα δηλαδή για την έννοια του δημόσιου αγαθού συντρόφισσες και σύντροφοι.

Και εδώ ήρθε για το ΠΑΣΟΚ η ώρα των αριθμών και των δεσμεύσεων. Η αναδιανομή συντρόφισσες και σύντροφοι, που είναι χρέος για το ΠΑΣΟΚ, δεν μπορεί να είναι μια ουδέτερη πολιτική εξαγγελία, γιατί εδώ που φτάσαμε, για αναδιανομή μιλά και ο Καραμανλής, για αναδιανομή τολμά ακόμα και μιλάει και ο Αλογοσκούφης.

Ήρθε η ώρα της συγκεκριμένης αναδιανομής. Με αριθμούς και με δεσμεύσεις. Ήρθε η ώρα να ξανακοιτάξουμε στα μάτια τον δημόσιο υπάλληλο, τον καθηγητή, το δάσκαλο, και να τους μιλήσουμε για το ρόλο τους μέσα στην ελληνική οικονομία και μέσα στην ελληνική κοινωνία.
Ήρθε η ώρα να ξανακοιτάξουμε στα μάτια τον πολίτη και να του μιλήσουμε για το δημόσιο σχολείο και το δημόσιο νοσοκομείο που σήμερα, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, δεν υπάρχουν στην υπηρεσία του.

Ήρθε η ώρα να ξανακοιτάξουμε το γιατρό που τελείωσε μετά από 10 χρόνια σπουδές, είναι άνεργος και πηγαίνει και παίρνει το επίδομα από το Ταμείο Ανεργίας και να του ξαναμιλήσουμε για το όραμά μας, για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, να του πούμε ότι τον συμπεριλαμβάνει αυτό το όραμα, και να του δώσουμε μια προοπτική για τη ζωή του. Γιατί σήμερα οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν προοπτική.

Πρέπει λοιπόν συντρόφισσες και σύντροφοι, στα μεσαία στρώματα το ΠΑΣΟΚ να δώσει προοπτική επιστροφής του στο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι. Πρέπει το σχέδιό μας για τη χώρα να τους περιλαμβάνει στα κέρδη απ' αυτή τη μεγάλη προσπάθεια στην οποία συμμετέχουν. Όλα αυτά μπορούν ν' αποτελέσουν το κοινό μας όραμα. Το κοινό μας όραμα με μια μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία που καταγράφει με έντονο τρόπο τη διαμαρτυρία της στις μετρήσεις της κοινής γνώμης και που αποτελεί σάρκα από τη σάρκα μας, κομμάτι της δύναμής μας.

Αυτοί οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται συντρόφισσες και σύντροφοι, δεν φεύγουν από το ΠΑΣΟΚ παρασυρόμενοι από ένα life style. Δεν πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε υποτιμώντας μ' αυτό τον τρόπο την αγωνία τους.

Αυτοί οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται, που φεύγουν, που αναχωρούν και που είναι στο χέρι μας να τους ξανακερδίσουμε, μας ζητάνε να τους ξαναπροσφέρουμε μια ασπίδα κοινωνικής προστασίας, να τους ξαναπροσφέρουμε όραμα, ελπίδα, προοπτική. Να νιώσουν ότι το ΠΑΣΟΚ είναι μαζί τους και απέναντι σε κάποιους άλλους.

Ένα κοινό όραμα είναι αυτό, που το ΠΑΣΟΚ μπορεί και πρέπει να εκφράσει πλειοψηφικά χωρίς να αρνιέται την ίδια του την υπόσταση. Γιατί αν το αρνηθούμε αυτό είναι σα να αρνιόμαστε την ίδια μας τη φυσιογνωμία.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, τα διάφορα σενάρια που αφορούν τη συγκυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, είτε με τη Νέα Δημοκρατία είτε με δυνάμεις της ευρύτερης Αριστεράς, παρ' ότι έχουν διαφορετική αφετηρία, πλήττουν και τα δυο με τον ίδιο τρόπο το ΠΑΣΟΚ γιατί συμβάλλουν στην αναίρεση της πλειοψηφικότητάς του.

Αν σε ό,τι αφορά το σενάριο της δεξιάς συγκυβέρνησης έχουμε ένα τεράστιο πολιτικό και ηθικό επιχείρημα, αν αυτό το περιβόητο «όλοι ίδιοι είναι», δεν μπορεί να μας επιτρέπει ούτε θεωρητικά να μπαίνουμε σ' αυτή τη συζήτηση, στο άλλο σενάριο, το σενάριο μιας πλατιάς αριστερής προοδευτικής κυβερνητικής συμμαχίας, θα πρέπει να μιλήσουμε με ειλικρίνεια και να πούμε το εξής: Αν το ΠΑΣΟΚ σήμερα συρόμενο από τις αρνητικές γι αυτό δημοσκοπήσεις έρχεται ηττοπαθώς και μοιρολατρικά να πει ότι βρισκόμαστε στο τέλος του πολιτικού μας κύκλου, του πολιτικού μας συστήματος και άρα πρέπει να έχουμε μια επιλογή διαφορετική, είναι και πάλι σα ν' αρνιόμαστε τη φυσιογνωμία της παράταξης.

Το ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε ως κόμμα παράταξη, ως μια μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, μια ομπρέλλα που δημιουργεί ρεύμα κοινωνικό, πολιτικό, πλειοψηφικό, δεν έχουμε δικαίωμα ν' αρνηθούμε αυτή μας την ευθύνη απέναντι σε έναν κόσμο που μπορεί σήμερα να διαμαρτύρεται, που μπορεί προσωρινά ν' αναχωρεί, αλλά εμάς περιμένει, εμάς δοκίμασε, εμάς απέρριψε, αλλά εξακολουθεί να ελπίζει σ' εμάς.

Και όσο εμείς απέναντι στη σημερινή κατάσταση σκύβουμε το κεφάλι και του λέμε ότι μπορεί ν' άλλαξαν τα πράγματα, άρα να ξαναονειρευτεί ένα μικρότερο ΠΑΣΟΚ , αρνιόμαστε να πάρουμε την ευθύνη στα χέρια μας, την ευθύνη που μας αναλογεί.

Η ευθύνη μας είναι ένα μεγάλο ΠΑΣΟΚ, ένα πλειοψηφικό ΠΑΣΟΚ, ένα ΠΑΣΟΚ που μπορεί και εμπνέει. Ένα ΠΑΣΟΚ που συγκροτεί την κυβέρνηση της πολιτικής σταθερότητας του αύριο για να κάνει πράξη την πολιτική αλλαγή που και πάλι έχει ο τόπος ανάγκη, όπως την είχε το 1981.